เครื่องลำยอง คือองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมไทยที่มีลวดลายประดับให้อาคารสวยงาม ซึ่งจะใช้กับอาคารทางศาสนา เทวสถาน พระบรมมหาราชวัง หรือเป็นอุเทสิกเจดีย์เท่านั้น
[แก้]เครื่องลำยองที่ใช้กับหลังคาหน้าจั่ว
การใช้เครื่องลำยองประดับตกแต่งส่วนหลังคาและหน้าบันมีองค์ประกอบดังนี้
- ช่อฟ้า เป็นส่วนซึ่งประดับอยู่ส่วนยอดบนสุดของปลายสันหลังคา
องค์ประกอบของช่อฟ้า
- ส่วนปลายยอดหรือหงอน
- ส่วนปาก
- ส่วนท้อง เรียกว่าอกสุบรรณ
ประเภทของช่อฟ้า
- ช่อฟ้าแบบปากหงส์ เรียกอีกอย่างว่าปากปลา ลักษณะปลายจะงอยทู่หงายขึ้นยื่นไปข้างหน้า
- ช่อฟ้าแบบปากครุฑ เรียกอีกอย่างว่าปากนก ลักษณะปลายจะงอยแหลมโค้งและงุ้มลง
- ช่อฟ้าลาว
- ช่อฟ้าหัวช้าง
- ช่อฟ้าหัวนกเจ่า
- ช่อฟ้าแบบประยุกต์ อื่น ๆ
- ใบระกา เป็นส่วนของปั้นลมประดับตกแต่งอยู่ระหว่างช่อฟ้าและหางหงส์ มีลักษณะลวดลายปลายเรียว มีหลายลักษณะ เช่นลายน่องสิงห์ ลายหอยจับหลัก ลายกระหนก ลายใบเทศ เป็นต้น มีคติความเชื่อว่าเป็นลักษณะของขนปีกของครุฑ
- รวยระกา งวงไอยรา นาคสะดุ้ง
- รวยระกา เป็นส่วนที่รองรับใบระกา
- งวงไอยรา เป็นส่วนที่เกี่ยวงอกับแป
- นาคสะดุ้ง เป็นรวยระกาส่วนที่โค้งงอต่อจากงวงไอยรายาวไปจนจรดหางหงษ์
- หางหงส์ เป็นส่วนปลายสุดของปั้นลม มีหลายแบบได้แก่ แบบทรงนาค แบบนาคเบือน แบบเศียรนาค แบบเหรา เป็นต้น
- ลานหน้าบัน
[แก้]หนังสืออ่านเพิ่ม
- สมคิด จิระทัศนกุล วัด: พุทธศาสนสถาปัตยกรรมไทย โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พ.ศ. 2544. ISBN 974-6006-81-9
- สมภพ ภิรมย์, พลเรือตรี ช่อฟ้า นาคเบือน ตุง องค์การค้คุรุสภา พ.ศ. 2545. ISBN 974-0086-30-6
[แก้]แหล่งข้อมูลอื่น
- ฐานานุศักดิ์ของสถาปัตยกรรมไทย
- วัด : พุทธศาสนสถาปัตยกรรมไทย
- พุทธศิลปะสถาปัตยกรรม ภาคต้น โดย พระพรหมพิจิตร
- ตัวอย่างภาพ ลานหน้าบันวัดพระธาตุจอมปิง ลำปาง เป็นรูปเทพนม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น